«Χαῖρε, τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἀσάλευτος πύργος,
χαῖρε, τῆς Βασιλείας τὸ ἀπόρθητον τεῖχος»
Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Ὑμνοῦμε ἀπόψε μέ τούς Χαιρετισμούς τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, τιμώντας τήν «Ὑψηλοτέρα τῶν Οὐρανῶν», τή Μητέρα τοῦ Σωτῆρα καί Μητέρα ὅλων μας. Στήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία καί θεολογία ἡ Θεοτόκος εἶναι τό πρόσωπο πού ἔπαιξε τόν σημαντικότερο ρόλο στό ἔργο τοῦ Θεοῦ γιά τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Προκειμένου νά ἔλθει ὁ Χριστός στή γῆ καί νά χαρίσει στούς ἀνθρώπους τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας, τόν ἀπολεσθέντα Παράδεισο καί τή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἔπρεπε νά βρεθεῖ τό κατάλληλο πρόσωπο, γιά νά συμπράξει σέ αὐτή τήν ἱερότατη διαδικασία. Ἡ Μαρία ἀναδείχτηκε «Δοχεῖο τῆς Χάριτος», μέ τή θερμή Της προσευχή καί τήν καθαρότητά Της. Συνεπῶς, μέσῳ τῆς Παναγίας γίνεται κατορθωτή ἡ σωτηρία. Ἡ Γ΄Οἰκουμενική Σύνοδος (431) Τῆς ἔδωσε τρία προσωνύμια, πού χρησιμοποιοῦμε στή Θεία Λατρεία: Εἶναι ἡ «Παναγία», ἡ «Θεοτόκος» καί ἡ «Ἀειπάρθενος». Ἡ ὑμνολογία αὔξησε τά ἐπίθετα, ὅπως: «Ἄχραντος», «Ὑπερευλογημένη», «Σεμνή», «Δέσποινα», ἐνῶ ἡ εὐσέβεια τοῦ λαοῦ μας τά πολλαπλασίασε σέ ἀρκετές ἑκατοντάδες. Πάνω ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους, πάνω ἀπό τούς ἁγίους, πάνω καί ἀπό τούς ἀγγέλους βρίσκεται ἡ Παναγία μας. Ὁλόκληρος ὁ κόσμος μέσα στήν Ἐκκλησία τιμᾷ μία γυναῖκα. Ἀφετηρία τῆς τιμῆς ὁ ἄφατος ρόλος Της στήν ὑπόθεση τῆς σωτηρίας. Ἀφορμή τῆς σημερινῆς τιμῆς τό θαῦμα τῶν Βλαχερνῶν.
Οἱ Πέρσες εἶχαν εἰσβάλει στά Ἱεροσόλυμα καί εἶχαν ἁρπάξει τόν Τίμιο Σταυρό, τόν πολυτιμότερο θησαυρό τῆς Ἐκκλησίας. Μάλιστα πῆραν μαζί καί τόν Πατριάρχη Ζαχαρία πού τόν κρατοῦσε σφιχτά στήν ἀγκαλιά του. Ἀνόσιο γιά τήν Ἐκκλησία ἀλλά καί θέμα τιμῆς γιά τήν αὐτοκρατορία. Ὁ Ἡράκλειος, ἀφήνοντας μικρή φρουρά στήν Βασιλεύουσα, εἶχε ἐκστρατεύσει τό 626 μ.Χ. κατά τῶν Περσῶν. Ἐνῶ ἡ μία νίκη τοῦ αὐτοκράτορα διαδεχόταν τήν ἄλλη, ξάφνου στά τείχη τῆς Κωνσταντινούπολης ἐμφανίστηκαν Πέρσες στρατιῶτες καί παράλληλα οἱ Ἄβαροι μέ τό στόλο τους κατέκλεισαν τόν Κεράτιο κόλπο. Ἡ ἀναλογία δυνάμεων ἦταν ἕνας βυζαντινός ἀξιόμαχος πρός εἴκοσι ἐχθρούς. Τρόμος κατέλαβε τούς κατοίκους τῆς Πόλης. Ἀπέμενε μονάχα μιά ἐλπίδα: Ἡ Ἐκκλησία καί ἡ προστάτιδα Της, ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγός. Ὁ Πατριάρχης Σέργιος, κρατώντας τήν ἱερά εἰκόνα Της ἐνθαρρύνει τούς καστροφύλακες. Οἱ ἄμαχοι καταφεύγουν στό Ναό τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν μέ θερμές δεήσεις, ἐνῶ τά δάκρυα ποτίζουν τό δάπεδο. Καί τότε ἔγινε τό θαῦμα! Μιά ἀναπάντεχη θαλασσοταραχή βύθισε τά πλοῖα τῶν Ἀβάρων. Βλέποντας οἱ Πέρσες τήν καταστροφή, ἔλυσαν τήν πολιορκία. Τό θαῦμα ἀπεδόθη στήν Παναγία, στήν Ὁποία ἐψάλη ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος, λαμπρό δημιούργημα προηγούμενης χρονικῆς περιόδου, ἐνῶ τό προοίμιο «ΤῇὙπερμάχῳ» ἦταν ἔμπνευση ἐκείνης τῆς στιγμῆς. Μέσα στήν Ἐκκλησία καί μέ δέηση τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, συντελέστηκε τό ἀνέλπιστο γιά τούς ἀνθρώπους, ἀλλά φυσιολογικό γιά τόν Παντοδύναμο Θεό.
Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό σύνολο τῶν ἀνθρώπων, πού πιστεύουν στόν Χριστό καί Τόν λατρεύουν ὡς Θεάνθρωπο Λυτρωτή καί Σωτῆρα. Ἀρχηγός καί Κεφαλή, Ἀρχιερέας καί Μεσίτης πρός τόν Ουράνιο Πατέρα εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Καί ἐμεῖς, Κλῆρος καί Λαός, ἀποτελοῦμε τό Σῶμα Της, τή μία καί τήν αὐτή Ἐκκλησία, σέ ὅποιο μέρος τῆς γῆς. Εἶναι ἡ Ἐκκλησία κοινωνία τῶν πιστῶν, συγκροτημένη ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἑνωμένη καί ἀδιαίρετη στήν ἴδια Πίστη καί Λατρεία μέ ὑπακοή στόν Χριστό καί τήρηση τοῦ θείου θελήματος.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ἔχει λεχθεῖ πώς «δέν μπορεῖ νά ἔχει τόν Θεό Πατέρα, ὅποιος δέν ἔχει τήν Ἐκκλησία μητέρα». Καί αὐτό εἶναι ἀληθές. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ Κιβωτός, τό Λιμάνι, ἡ Ἀσφάλεια. Χαρακτηριστικός ὁ λόγος τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου: «Μαινέσθω ἡ θάλασσα, πέτραν διαλῦσαι οὐ δύναται∙ ἐγειρέσθω τά κύματα, τοῦἸησοῦ τό πλοῖον, τήν Ἐκκλησίαν, καταποντίσαι οὐκ ἰσχύει» (P. G. 52,427α’). Μέσα στήν Ἐκκλησία δεσπόζει ἡ Μορφή τῆς Θεοτόκου. Εἰκονίζεται ὡς «Πλατυτέρα τῶν Οὐρανῶν» στήν κόγχη τοῦ Ἱεροῦ, μέ ἁπλωμένα τά χέρια, σάν νά παίρνει ὅλους τούς πιστούς νά τούς ἀνεβάσει πρός τόν Παντοκράτορα, πού δεσπόζει στόν τροῦλο. Ἡ εἰκόνα Της στό τέμπλο, στά δεξιά τοῦ Υἱοῦ Της. «Παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν Σου, ἐν ἰματισμῷ διαχρύσῳ, περιβεβλημένη, πεπικοιλμένη» προλαμβάνει ὁ ἱερός Ψαλμωδός (Ψ. 44, 14). Καί μέ τή διαπίστωση «Πολύ ἰσχύει δέησις μητρός πρός εὐμένειαν Δεσπότου», κατανοοῦμε γιατί ἡ Παναγία χαιρετίζεται στήν ἀποψινή στάση τῶν Χαιρετισμῶν ὡς «τῆς Ἐκκλησίας ὁἀσάλευτος πύργος, καί τῆς Βασιλείας τὸἀπόρθητον τεῖχος». Σέ ἐκείνη στρεφόμαστε σέ κάθε δυσκολία, σέ κάθε θλίψη, σέ κάθε ἀδιέξοδο τῆς ζωῆς. Εἶναι ἡ πονεμένη Μητέρα πού κλαίει μαζί μας καί μᾶς παρηγορεῖ. Εἶναι ἡ Δέσποινα τοῦ κόσμου, πού πρεσβεύει διαρκῶς στόν Υἱό Της γιά μᾶς.
Τήν εὐχαριστοῦμε καί Τήν δοξολογοῦμε.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ καί ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ,
Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΖΙ ΜΑΣ.
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Νίκαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς