Το σύνολο της επίγειας ζωής μας, από τη γέννηση μέχρι την τελευταία αναπνοή μας, τελικά θα μοιάσει με μια περιεκτική πράξη. Το περιεχόμενο και η ποιότητα της θα φανεί σαν μια λάμψη. Φανταστείτε ένα ποτήρι από το καθαρότερο κρύσταλλο γεμάτο νερό. Μια ματιά είναι αρκετή να μας πει αν το νερό είναι καθαρό ή όχι. Το ίδιο θα συμβεί και μ’ εμάς, όταν θα πάμε σε άλλη σφαίρα. Η πιο ταχύτερη αντίδραση της καρδιάς μας ή του νου μας αφήνει το στίγμα της στο σύνολο της ζωής μας. Υποθέστε ότι μόνο μια φορά καθ’ όλη τη διάρκεια της υπάρξεως μου, είχα ενός λεπτού αμαρτωλή ροπή, π.χ. για φόνο. Μέχρις ότου αποβάλω την ιδέα από την καρδιά μου με μια πράξη μετάνοιας αυτή θα μένει μαζί μου σαν μια μαύρη κηλίδα, χωρίς να μπορεί να κρυφτεί· «ουδέν δε συγκεκαλυμμένον εστιν ό ουκ αποκαλυφθήσεται και κρυπτόν ό ου γνωσθήσεται» (Λουκ. 12,2). Συχνά αναπαυόμαστε με την ιδέα ότι κανένας δεν είδε τί πράξαμε ή κανείς δε γνωρίζει τί σκεφθήκαμε. Αν δούμε όμως αυτή τη ζωή σαν προετοιμασία για την αιωνιότητα, αν προσπαθήσουμε να απαλλαγούμε από τα μελανά στίγματα που έχομε μέσα μας, η εικόνα αλλάζει.
«Εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ουκ έστιν εν ημίν. Εάν ομολογώμεν τας αμαρτίας ημών, πιστός εστί και δίκαιος, ίνα αφή ημίν τας αμαρτίας και καθαρίση ημάς από πάσης αδικίας» (Α’ Ιωάν. 1,8-9). Όταν μετανοούμε κατηγορώντας αποκλειστικά τον εαυτό μας μπροστά σε Θεό και ανθρώπους, καθαριζόμαστε εσωτερικά. Το νερό στο ποτήρι καθαρίζεται, αφού περάσει από πνευματικό φίλτρο, τη μετάνοια. Έτσι, όταν εξομολογούμαι, κατηγορώ τον εαυτό μου για κάθε κακό, γιατί δεν υπάρχει αμαρτία σ’ όλο τον κόσμο για την οποία δεν είμαι ένοχος έστω και για δευτερόλεπτο. Ποιος μπορεί να είναι εντελώς βέβαιος ότι είναι εξ ολοκλήρου ελεύθερος από τη δύναμη των λογισμών των παθών; Και αν για μια μόνο στιγμή κρατήθηκα από μια κακή σκέψη, ποιος εγγυάται ότι αυτή η στιγμή δεν θα μεταβληθεί σε αιωνιότητα; Επομένως όσο μπορούμε να δούμε τον εαυτό μας, πρέπει να εξομολογηθούμε εξ ολοκλήρου τις αμαρτίες μας για να μη τις φέρομε μαζί μας ύστερα από το θάνατο μας.
Να γνωρίζουμε ότι πριν την δημιουργία του κόσμου προοριζόμαστε για την τελειότητα. Το να μειώνουμε το προσωπικό σχέδιο του Θεού για μας δεν είναι μόνο σφάλμα, αποτελεί αμαρτία. Επειδή δεν διαβλέπουμε σ’ εμάς και ακόμα λιγότερο στους συνανθρώπους μας καμιά διαρκή αρετή, συμπεριφερόμαστε μεταξύ μας σαν άγρια θηρία της ζούγκλας
Κατά πρόσωπο αντίσταση δεν είναι πάντοτε ο επιτυχής τρόπος για να υπερνικήσουμε τους αμαρτωλούς ή απλώς μάταιους λογισμούς. Συχνά ο πιο καλός δρόμος για μας είναι να διατηρούμε το νου «κατά την ευδοκίαν του θελήματος του Πατρός» (Εφεσ. 1,5). Το να καθοδηγήσουμε τη ζωή μας όπως πρέπει, είναι βασικό. Να γνωρίζουμε ότι πριν την δημιουργία του κόσμου προοριζόμαστε για την τελειότητα. Το να μειώνουμε το προσωπικό σχέδιο του Θεού για μας δεν είναι μόνο σφάλμα, αποτελεί αμαρτία. Επειδή δεν διαβλέπουμε σ’ εμάς και ακόμα λιγότερο στους συνανθρώπους μας καμιά διαρκή αρετή, συμπεριφερόμαστε μεταξύ μας σαν άγρια θηρία της ζούγκλας. Ώ τι παράδοξο πλάσμα που ‘ναι ο άνθρωπος! Το να τον παρατηρεί κανείς προκαλεί αγαλλίαση και θαυμασμό, αλλά και κατάπληξη για την άγρια σκληρότητα του. Η ψυχή αγωνίζεται να προσευχηθεί για τον κόσμο, αλλά όμως η προσευχή ποτέ δεν θα επιτύχει σε όλη την έκταση το σκοπό της αφού τίποτα και κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει τον άνθρωπο από την ελευθερία του να υποχωρήσει στο κακό, να διαλέξει το σκοτάδι από το φως (Ιωάν. 3,19).
Η αληθινή προσευχή που ανεβαίνει προς το Θεό ποτέ δε χάνεται. Μερικές φορές μπορούμε να λησμονήσουμε γιατί προσευχόμαστε, αλλά ο Θεός διατηρεί την προσευχή μας παντοτινά. Την ημέρα της Κρίσεως ό,τι αγαθό έχομε κάνει κατά τη διάρκεια της ζωής μας θα είναι πλησίον μας για να μας δοξάσει. Και αντίθετα, το κακό, για το οποίο δεν εξομολογηθήκαμε, θα μας καταδικάσει και θα μας ρίξει στο σκότος το εξώτερον. Η μετάνοια μπορεί να ανατρέψει τα αποτελέσματα της αμαρτίας. Με τη δύναμη της Θείας Χάριτος η ζωή μπορεί να διορθωθεί σ’ όλο της το πλήρωμα, όχι βέβαια μονόπλευρα με την επέμβαση του Θεού αλλά πάντοτε και μόνο με τη συγκατάθεση μας. Ο Θεός δεν κάνει τίποτα στον άνθρωπο χωρίς τη συνεργασία του ίδιου του ανθρώπου.
Απόσπασμα από το βιβλίο: Η Ζωή Του η ζωή μου, Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου Σαχάρωφ