Υπάρχουν μοναχοί που γνωρίζουν τον Θεό, γνωρίζουν και την Θεοτόκο και τους Αγίους Αγγέλους και τον παράδεισο· συγχρόνως γνωρίζουν και τους δαίμονες και τα βασανιστήρια του άδη, και τα γνωρίζουν εκ πείρας.
Με το Άγιο Πνεύμα γνωρίζει η ψυχή τον Θεό. Το Άγιο Πνεύμα δίνει, όσο είναι δυνατόν στον άνθρωπο, να γνωρίσει από εδώ κιόλας τη χαρά του παραδείσου, την οποία χωρίς τη χάρη του Θεού δεν μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος και πεθαίνει.
όποιος γνώρισε το Άγιο Πνεύμα και έμαθε από Αυτό την ταπείνωση, αυτός έγινε όμοιος με το δάσκαλό του Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού
Από την πολύχρονη πείρα του ο μοναχός διεξάγει τον πόλεμο εναντίον των υπερήφανων εχθρών, και το Άγιο Πνεύμα τον διδάσκει και του δίνει σοφία και τη δύναμη να νικήσει. Ο σοφός μοναχός αποκρούει με την ταπείνωση κάθε υψηλοφροσύνη και υπερηφάνεια. Λέει:
«Είμαι ανάξιος για τον Θεό και τον παράδεισο. Εγώ είμαι άξιος για τα βάσανα του άδη και θα καίγομαι αιώνια στο πυρ. Αληθινά είμαι ο χειρότερος από όλους και δεν αξίζω να ελεηθώ».
Το Άγιο Πνεύμα διδάσκει να σκεφτόμαστε έτσι για τον εαυτό μας. Και ο Κύριος χαίρεται για μας, όταν ταπεινωνόμαστε και καταδικάζουμε τους εαυτούς μας, και δίνει στην ψυχή χάρη.
Όποιος ταπείνωσε τον εαυτό του, αυτός νίκησε τους εχθρούς. Όποιος στην καρδιά του θεωρεί τον εαυτό του άξιο για το αιώνιο πυρ, αυτόν δεν μπορεί να τον προσεγγίσει κανένας εχθρός, και τότε δεν υπάρχει στην ψυχή τόπος για εμπαθείς λογισμούς, αλλά όλος ο νους και όλη η καρδιά μένουν σταθερά στον Θεό. Και όποιος γνώρισε το Άγιο Πνεύμα και έμαθε από Αυτό την ταπείνωση, αυτός έγινε όμοιος με το δάσκαλό του Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού.
Άγιος Σιλουανός, ο Αθωνίτης, Αρχιμανδρίτου Σωφρόνιου Σαχάρωφ, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας, 2009