«Ο υψηλός Θεός επί γης εφάνη ταπεινός άνθρωπος, βουλόμενος ελκύσαι προς το ύψος τους αυτώ βοώντας, Αλληλούϊα»
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Πριν από τη σάρκωση του Υιού και Λόγου δε θα μπορούσε ο άνθρωπος να εκτιμήσει την ασύλληπτη αξία του ανθρώπινου προσώπου, δεδομένου ότι μετά την πτώση περιέπεσε σε κατάσταση έκπτωσης και αλλοίωσης. Ελάχιστοι φωτισμένοι διαισθάνθηκαν το ανθρώπινο μέγεθος πριν από την έλευση του Χριστού. Πολύ λίγοι ενστερνίσθησαν την καταπληκτική δήλωση της προς Εβραίους Επιστολής: «ηλάττωσας αυτόν βραχύ τι παρ’ αγγέλους, δόξη και τιμή εστεφάνεως αυτόν» (2, 7)· λίγο χαμηλότερα από τους αγγέλους ο άνθρωπος, γήινος φύλακας του «κατ’ εικόνα» και μαζί Ουράνιος σμιλευτής του «καθ’ ομοίωσι».
Σαρκούμενος ο Υιός δίνει στον ταλαιπωρημένο και αμήχανο άνθρωπο την πρέπουσα αξία. Την ταλαιπωρία και αμηχανία της ανθρωπότητας εκφράζει θλιμμένος ο Ψαλμωδός: «πάντες εξέκλιναν, αμά ηχρειώθησαν, ουκ εστί ποιών χρησότητα, ουκ εστίν έως ενός» (Ψ. 13, 3 – Ρωμ. 3, 12-13). Όμως τώρα ο τέλειος Θεός γίνεται και τέλειος άνθρωπος, «Υιός του ανθρώπου», και με τον τρόπο αυτό καταξιώνει τον άνθρωπο, δίνοντάς του τη δυνατότητα επανόδου στο «αρχαίον κάλλος».
Η σάρκωση του Θεού, από άκρα συγκατάβαση, άνοιξε μια νέα σελίδα στην ανθρωπότητα. Ο Ιησούς Χριστός έγινε μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Σύνηψε μια λυτρωτική υιοθεσία με τον κτιστό άνθρωπο και τον επαναφέρε σε κοινωνία με τον Άκτιστο Θεό. Του εξασφάλισε έτσι το προνόμιο να αφήσει το παρελθόν, να διαρρήξει τα δεσμά της αμαρτίας, να υψωθεί από τις γήινες εξαρτήσεις και να γίνει μέτοχος της Βασιλείας του Θεού. Μόνη προϋπόθεση η δική του απόφαση αλλαγής.
Ο Χριστός που ανέλαβε εκουσίως τα δεινά της ανθρώπινης φύσεως, όχι μόνο δεν άκουσε έστω ένα ψιθυριστό «ευχαριστώ», αλλά αντιθέτως διώχτηκε, χλευάσθηκε, βασανίστηκε και υπέστη σταυρικό θάνατο. Αυτός που σύμφωνα με τη δήλωση του αγγέλου προς τον Ιωσήφ, θα έσωζε τον λαό Του από την αμαρτία και τον πνευματικό θάνατο, υποχρεώθηκε να φύγει από την πατρική γη, να εξοριστεί στην Αίγυπτο, για να αποφύγει την οργή του Ηρώδη. Ο τοπικός εμπαθής άρχοντας νιώθει ανασφαλής ενώπιον του φιλεύσπλαχνου Άρχοντα του σύμπαντος κόσμου.
Οι σύγχρονοι άνθρωποι, ζώντας στη μεταπτωτική κατάσταση, ακούμε καθημερινά διακηρύξεις κρατικών φορέων και κοινωνικών ομάδων και διεθνείς συμβάσεις που αναφέροντα στο σεβασμό του ανθρώπου και στα δικαιώματά του. Ωστόσο, παρατηρούμε καθημερινά τον ευτελισμό του ανθρώπινου προσώπου, την ατίμωση, τον διασυρμό, την εξόντωσή του. Κάθε ιδεολογικό, κοινωνικό ή ακόμη και θρησκευτικό μόρφωμα αναζητεί συχνά ευκαιρίες να μειώσει, να ευτελίσει, να αλλοιώσει τον άνθρωπο και να τον καταστήσει άβουλο όργανο, πειθήνιο στα κελεύσματα σκοτεινών δυνάμεων, με προδιαγεγραμμένο τον αφανισμό του.
Αδελφοί μου αγαπητοί,
Περισσότερο από δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, βιώνουμε μια διαχρονική απειλή εναντίον του ανθρώπου και της κτίσης ολόκληρης. Η οικονομική ανισότητα δημιουργεί ελάχιστους «κροίσους» και εκατομμύρια φτωχούς, ανέργους και πεινασμένους. Η βία σε παγκόσμιο επίπεδο επιλέγεται ως τρόπος επίλυσης διαφορών. Οι αξίες χλευάζονται και οι νέοι «ποτίζονται» με δηλητηριώδη «νάματα», καταστροφικά και για τους ίδιους. Εκείνοι που συντηρούν τους πολέμους εμφανίζονται κατόπιν υποκριτικά εύσπλαχνοι απέναντι στα θύματα. Υπάρχουν ασφαλώς και έντιμες φωνές, αλλά οι όποιες προσπάθειες για την ειρήνη του κόσμου και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου οφείλει να έχει αφετηρία το ταπεινό Σπήλαιο της Βηθλεέμ. Από κει ξεκινάει η «επί γης ειρήνη» και η «ευδοκία» του ανθρώπου. Από κει θα έλθει η χαρά και θα ανθίσει η ελπίδα για ένα κόσμο καλύτερο, για μια ευλογημένη ζωή, για μια κοινωνία αγάπης.
ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο Νικαίας Αλέξιος