Η αποφυγή της κατακρίσεως δεν σημαίνει αδιαφορία στον αμαρτάνοντα αδελφό. Οι αρχιερείς, οι πνευματικοί και οι ιερείς γενικά, έχουν χρέος ως ποιμένες να επαναφέρουν στην μάνδρα τα απολωλότα πρόβατα. Αλλά και ο κάθε πιστός χριστιανός έχει χρέος να βοηθή τον αδελφό του που κινδυνεύει μέσα στην αμαρτία, χωρίς να τον κατακρίνη. Οι Πατέρες μας δείχνουν με ποια τάξη και ποιο τρόπο πρέπει να γίνεται η διόρθωση του αδελφού.
Ο απόστολος Παύλος απευθυνόμενος στον απόστολο Τιμόθεο, που ήταν επίσκοπος, λέγει: Τους αμαρτάνοντας ενώπιον πάντων έλεγχε. Στους χριστιανούς της Κορίνθου όμως γράφει: Μη προ καιρού τι κρίνετε, έως αν έλθη ο Κύριος. Ο ιερός Χρυσόστομος συσχετίζοντας τους φαινομενικά αντιφατικούς αυτούς λόγους λέγει: Ο Απόστολος γράφοντας «στους Κορινθίους», δεν παρήγγειλε γενικά να μην κρίνουν, αλλά να μην κρίνουν τους ανωτέρους τους,…όχι να μην διορθώνουν τους αμαρτάνοντας. Ούτε επέπληττε τους Κορινθίους αδιακρίτως, αλλά τους μαθητάς που κρίνουν τους διδασκάλους και αυτούς που κατηγορούν τους αθώους, ενώ οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι μυρίων κακών…
Όπως ακριβώς για την συγχώρεση των αμαρτημάτων από μας γίνεται η αρχή (Εννοεί ο Άγιος την εντολή του Χριστού: “Εάν συγχωρήσετε στους ανθρώπους ότι κακό σας έχουν κάμει, θα συγχωρήση και τα δικά σας ο ουράνιος Πατέρα σας”, έτσι και κατά την κρίση ορίζονται από μας τους ίδιους τα κριτήρια της καταδίκης. Διότι δεν πρέπει ούτε να ονειδίζουμε ούτε να προσβάλλουμε, αλλά να νουθετούμε. Να μην κακολογούμε, αλλά να συμβουλεύουμε.
Να μην κάνουμε επίθεση ασυλλόγιστα, αλλά να διορθώνουμε με φιλοστοργία… “Τι λοιπόν;” θα πης κάποιος. “Εάν κάποιος πορνεύη, να μην ειπώ ότι είναι κακό πράγμα η πορνεία, ούτε να διορθώσω αυτόν που κάμνει αισχρές πράξεις;” Να τον διορθώσης βέβαια, όχι όμως ως αντίπαλος, ούτε ως εχθρός που θέλει εκδίκηση, αλλ’ ως ιατρός που ετοιμάζει φάρμακα. Διότι ο Χριστός δεν είπε να μην συγκρατήσης αυτόν που αμαρτάνει, αλλά να μην τον κρίνεις» (1).
Όπως ακριβώς για την συγχώρεση των αμαρτημάτων από μας γίνεται η αρχή (Εννοεί ο Άγιος την εντολή του Χριστού: “Εάν συγχωρήσετε στους ανθρώπους ότι κακό σας έχουν κάμει, θα συγχωρήση και τα δικά σας ο ουράνιος Πατέρα σας”, έτσι και κατά την κρίση ορίζονται από μας τους ίδιους τα κριτήρια της καταδίκης
Ο μέγας Βασίλειος μιλώντας για την καταλαλιά, γράφει: «Δύο περιπτώσεις υπάρχουν, που μπορεί κανείς να πη κάτι κακό για έναν αδελφό. Η πρώτη είναι όταν βρίσκεται στην ανάγκη να συζητήση με άλλους, που έχουν διάκριση, για τον τρόπο διορθώσεως εκείνου που αμάρτησε. Η δεύτερη είναι όταν κανείς βρίσκεται σε ανάγκη να προφυλάξη αδελφούς, οι οποίοι από άγνοια κινδυνεύουν να δημιουργήσουν σχέσεις με το κακό θεωρώντας το ως καλό». Και ο όσιος Μάξιμος, διευκρινίζει ότι μόνο για δύο λόγους μπορούμε να αναφερθούμε στα αμαρτήματα του αδελφού μας χωρίς να τον κατακρίνουμε: Ή για να τον διορθώσουμε, ή για να ωφελήσουμε κάποιον άλλο (2). Όμως μήπως κάτω από το πρόσχημα να βοηθήσουμε τον αδελφό μας, δίνουμε την δυνατότητα στην κακία μας να κινηθή κατά του αδελφούς μας; Διότι εξετάζοντας τον εαυτό μας για τις περιπτώσεις που μιλήσαμε άσχημα για κάποιον αδελφό μας, θα δούμε ότι ελάχιστες ήταν οι φορές που μιλήσαμε κινούμενοι από αγάπη γι’ αυτόν ή από διάθεση να προφυλάξουμε κάποιον άλλον αδελφό. Συνήθως μιλάμε με διάθεση να καταδικάσουμε τον αδελφό που έσφαλε.
- Α΄ Τιμόθεον 5, 20, – Α΄ Κορινθίους 4, 5 – ΕΠΕ 10, 68-70 – Ματθαίος 6, 14
- Β 53, 241-2 – ΦΜ 2, 86
Απόσπασμα από το βιβλίο: «Η εν’ Χριστώ ζωή», Ιερομονάχου Γρηγορίου, Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, Άγιον Όρος, 2003 σελ.65-67