Ο κατέχων διοικητική ή πνευματική εξουσία μπορεί να κάνη λάθος, να υπερβή τα όρια που του χαράζει η πνευματική ευθύνη. Εάν είσαι Γέροντας, προϊστάμενος ή υπεύθυνος, δεν πρέπει, λόγου χάριν, από αδυναμία να φερθής σκληρά στον υποτακτικό. Όταν όμως δεν ξέρης να μιλάς, να υποχωρής ή να εξηγής, τότε τους λες βαριές κουβέντες. Έτσι, αμαρτάνεις, ενώπιον του Θεού. Παρ’ όλα αυτά, δεν οφείλεις να ζητήσης, λέει ο άγιος, συγγνώμην, διότι είναι δυνατόν η μεγάλη ταπείνωσίς σου να μη βοηθήση τον υποτακτικό. Για να σε αναγκάση να του μιλήσης άσχημα, σημαίνει πως βρίσκεται σε παροργισμό, κάτω από δαιμονική επήρεια, η οποία θα του παρερμηνεύση και την δική σου ταπείνωσι· θα σκεφθή ότι αναγνώρισες το σφάλμα σου, αντί να εκπλαγή μπροστά στο μεγαλείο της ταπεινοφροσύνης σου. Προκειμένου λοιπόν να εκθέσης την εξουσία σου, με την οποία εκπροσωπείς τον Θεόν, θα σταθής εις το ύψος Του, και θα απαιτήσης από τον άλλον υπακοή· δεν θα ζητήσης συγγνώμην.
Επομένως, δίκαιο έχει πάντοτε ο υπεύθυνος, ο προϊστάμενος. Εάν ως Γέροντας στείλω σε μία εργασία δύο αδελφούς, τον ένα βοηθό και τον άλλο υπεύθυνο, θα ισχύη ότι πη ο υπεύθυνος. Και αν ακόμη είναι στραβό και ανάποδο, αυτό θα είναι το μόνο σωστό, διότι αυτός εκπροσωπεί τον Θεό και όχι ο υφιστάμενος. Σε κάθε αντιλογία, δίκαιο έχει το υπεύθυνο πρόσωπο. Ουδέποτε τίθεται σε συζήτησι η γνώμη του υπευθύνου. Ο μόνος τρόπος που μπορεί κανείς να την αμφισβητήση, είναι να βρή έξυπνα τον τρόπο και τον χρόνο να πάη στον ανώτερό του, στον ηγούμενο. Τότε ο ηγούμενος θα καλέση τον υπεύθυνο -χωρίς να καταλάβουν οι άλλοι, διότι δεν μπορεί να εκθέση την εξουσία- και θα του πη να διορθώση το λάθος. Είναι προτιμότερο να πάμε όλοι, μαζί με τον υπεύθυνο, στον κρημνό, παρά να κάνωμε το καλό, αντιτιθέμενοι στην εξουσία. Όπου διασαλεύεται το κύρος της εξουσίας, εκεί ατιμάζεται ο Θεός, και αν ακόμη πρόκειται περί κοσμικών ανθρώπων· πόσο μάλλον αν πρόκειται για μοναχους.
Εάν λοιπόν ο υπεύθυνος σφάλη, δεν θα ζητήση συγγνώμην, διότι το να διασαλευθή η σχέσις υφισταμένου και προϊσταμένου θα είναι χειρότερο κακό. Όμως θα στρέψη τα μάτια στον Θεόν και θα ζητήση συγγνώμην και για τον εαυτό του και για όλους τους αδελφούς. Ο Θεός, που είναι καρδιογνώστης, γνωρίζει ότι από αγάπη ενήργησε έτσι, και θα μεταλλάξη το κακό σε αγαθό.
Ουδέποτε όμως ο Θεός καθιστά την προσβολή της εξουσίας μητέρα του αγαθού. Αυτό είναι πολύ σοφό και απόλυτο. Γι’ αυτό, όταν κάποιος δεν γίνη πραγματικός υποτακτικός, δεν υποταχθή σε όλα στον προϊστάμενό του, δεν θα γίνη ποτέ άγιος! Αν δεν έμαθε να υποτάσσεται σε άνθρωπο, σε καρδιά, στο θέλημα του αδελφού του, αν δεν εκενωθή αλλά θεωρή τον εαυτό του ισόθεο του αληθινού Θεού, θα είναι πάντοτε αντίπαλος του Θεού. Ούτε διοικητής μπορεί να γίνη. Αν γίνη προϊστάμενος, θα είναι ένας πραγματικός τύραννος. Αλλοίμονο σε εκείνους οι οποίοι θα υποταγούν σε ανυπότακτο άνθρωπο. Διότι ο ανυπότακτος προϊστάμενος έχει ως Θεόν ανθρώπινα κατηγορήματα -την λογική, το δίκαιο- αντί του ενός Θεού. Η σχέσις του με τον Θεόν δεν είναι πραγματική, υπαρξιακή. Δεν προσκυνάει Θεόν, αλλά επιχειρήματα ανθρώπινα. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να αναχθή εις τους ουρανούς. Γι’ αυτό ο άγιος λέει την ωραιότατη αυτή σκέψι: την εξουσία σου μην την ταπεινώνης. Και λάθος να κάνης, κλάψε ενώπιον του Κυρίου «του ποιήσαντός σε», ο οποίος γνωρίζει τους νεφρούς σου και την καρδία σου, και θα βγάλη καλό. Εάν όμως γίνη αφορμή με την υποχώρησί σου ή με τον διάλογο να ατιμασθή η εξουσία σου, τότε αποτυγχάνεις.
Λέγω, επί παραδείγματι, σε κάποιον να κάνη κάτι και του υποδεικνύω τον τρόπο. Εάν εκείνος μου προτείνη δικό του τρόπο και εγώ υποχωρήσω, από την ώρα εκείνη εγώ παύω να είμαι εκπρόσωπος του Θεού και γίνομαι εκπρόσωπος της ανθρωπίνης λογικής. Μα, εάν δεν είναι σωστό αυτό που είπα; Αν δεν είναι δίκαιο; Αν δεν το θέλη ο Θεός; Αυτός είναι υπόθεσις εμού και του Θεού. Ο αδελφός δεν μπορεί να κρίνη την εντολή μου. Αν θέλη να την κρίνη, ας γίνη αυτός εξουσία. Ας φύγη από το μοναστήρι και ας κάνη δικό του στράτευμα. Θα γίνη οπωσδήποτε εωσφόρος. Είναι πολύ ορθό αυτό που λέγει ο άγιος Αυγουστίνος, διότι μόνον έτσι στηρίζεται το μοναστήρι. Αλλά και οι Πατέρες λένε ότι η κρίσις υπάρχει μέχρι την ώρα που θα διαλέξης τον Γέροντα. Διάλεξες Γέροντα; Από την ώρα εκείνη δεν υπάρχει ούτε κρίσις ούτε σοφία. Κατευθύνεσαι από την διάκρισι, την έστω και αδιάκριτη αυτού του ανθρώπου. Μπορεί κατά κόσμον να φανή ότι θα πέσης μαζί του. Αλλοίμονον, λέγει η Παλαιά Διαθήκη, στο έθνος ή στην πόλι που την κυβερνάει νεαρός βασιλιάς, δηλαδή ανώριμος, άσοφος άνθρωπος (Εκκλ. 10, 16). Όμως μέσα σε ένα μοναστήρι μπαίνει η χάρις του Θεού και τα τακτοποιεί όλα. Μόνον εκεί που μπαίνει το εγώ και το εμόν επέρχεται καταστροφή.
Απόσπασμα από το βιβλίο: Νηπτική Ζωή και Ασκητικοί Κανόνες, Ερμηνεία στους Οσίους Πατέρες Αντώνιο Αυγουστίνο και Μακάριο, Αρχιμ. Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου, Εκδόσεις «ΙΝΔΙΚΤΟΣ», 2011, 335-338